Wassmer Aviation

Een regelmatige verschijning op de luchthaven was de Wassmer WA-40 PH-PUT, een fraai frans ontwerp. Hierbij wat meer informatie betreffende de fabrikant en zijn geleverde producten.

PH-PUT Wassmer WA-40 Super IV behoorde met c/n 47 tot de eerste geproduceerde Wassmer sportvliegtuigen en werd in juni 1962 ingeschreven in het Nederlandse luchtvaartregister                                                                    (David Booster, Rotterdam, 1974)

Wassmer Aviation gevestigd op Issoire, jarenlang niet meer dan een grasveld ten zuiden van Clermont-Ferrand, behoort tot de oudste franse bouwers in de luchtvaart industrie. Benjamin Wassmer richtte in 1905 de Societe Wassmer op, destijds al gespecialiseerd in houtbewerking. Eind jaren vijftig bestonden de werkzaamheden voornamelijk uit de bouw van goedkope en betrouwbare Jodel modellen als de 65 pk sterke Jodel D-112 en de door 90 pk voortgedreven Rolls Royce/Continental D-140 Paris-Nice. Tussen 1950 en 1964 werden er niet minder dan 400 stuks gebouwd. Daarnaast werden er veel zweefvliegtuigen gebouwd als de eenpersoons Wa-20 en de tweepersoons Wa-30. Met recht een specialist in hout en met doek beklede stalen frames.

Eind jaren vijftig werd gestart met een modern sportvliegtuig, het ontwerp van de Wassmer WA-40 Super IV, een laagdekker, een vierzitter met een stalen beklede frame en houten vleugels, een intrekbaar landingsgestel en voor die tijd een nieuw ontwerp, een schuifbare cockpitkap. Het toestel werd voorzien van een 180 pk Lycoming 0-360 luchtgekoelde vier cilinder motor. Het eerste prototype voorzien van de registratie F-BIXX, maakte op 8 juni 1959 zijn eerste vlucht en na het verkrijgen van het franse luchtvaart certificaat op 9 juni 1960 werd dit vliegtuigtype in productie genomen. De WA-40 kon geleverd worden in drie modellen, de "Directeur", het basis model, de "Commandant du Borde de Luxe" en het "President" model met een volledige IFR uitrusting. In totaal zouden 230 stuks geproduceerd worden. 

Vanaf 1963 was een model met een schuin oplopende staart en langere neus leverbaar. Deze versie werd aangeduid als de Wassmer WA-40 Sancy waarbij de eerste vlucht gemaakt werd in januari 1963 en het certificaat in maart 1963 ontvangen werd.  57 WA-40A's zouden uiteindeijk de fabriek verlaten.

G-ATSY Wassmer WA-41 Baladou gebouwd in 1966, hierbij is duidelijk de gewijzigde staart en de langere neus ten opzicht van de Wa-40 te zien.                                                                                                                                                          (MAP, augustus 1988, Woolsington)

De volgende versie die geintroduceerd werd was de Wassmer WA-41, welk een eenvoudiger versie was van de WA-40A voorzien van een vast landingsgestel. Hiermee kon de Wassmer tegen een zo laag mogelijke prijs aangeboden worden, dit type ontving de aanduiding Wa-41 Baladou. Het eerste model met de registratie F-BOBZ maakte daarbij in maart 1966 zijn eerste vlucht. Daar de Baladou was afgeleid van de WA-40 Super IV staat de WA-41 ook wel ingeschreven in de verschillende registers als de  WA-41 Super Baladou IV (zoals de G-ATSY). Van deze versie zouden 58 stuks gebouwd worden.

Het laatste model uit deze serie was de WA-40/21 Prestige (meer bekend onder de aanduiding WA-41-250) uit 1967. De vraag naar een luxere uitvoering met vooral een sterkere motor was groot en daarom werd dit model voorzien van een 235 pk sterke Lycoming 0-540, voorzien van een McCauley variabele pitch propeller. Dertig exemplaren verlieten van deze versie de fabriek.

F-WNZZ  prototype van de Wassmer Wa-50                                                            (Nico Terlouw, Frankrijk, 1967)

Naast metaal richtte de Societe Wassmer zich ook op een glasfiber romp. Aangeduid als de Wassmer Wa-50 was dit een vierzitter met een intrekbaar landingsgestel voorzien van een 150 pk sterke Lycoming 0-320-E motor. Op 18 maart 1966 maakte het eerste prototype met de registratie F-WNZZ zijn eerste vlucht. Het was een van de eerste geheel uit composiet opgebouwde vliegtuigen en daarbij ging het proces van uittesten en certificering in gang en het duurde daarbij tot 1969 voordat dit model ook daadwerkelijk in productie werd genomen, want pas in mei 1969 maakte het eerste productie toestel, de F-BPTT, zijn eerste vlucht. De serie modellen waren voorzien van een 155 pk Lycoming 0-320 motor en deze productie versie werd aangeduid als de Wassmer WA-51 Pacific. Van de WA-51 Pacific werden uiteindelijk 39 stuks gebouwd. De versie voorzien van een sterkere 160 pk Lycoming IO-320 werd aangeduid als de WA-52 Europa en hiervan werden 50 stuks afgeleverd. Een lichtere versie voorzien van ene 125 pk Lycoming motor stond op d eontwerptafel aangeduid als de WA-53, maar werd nooit in productie genomen. Wel werd het ontwerp voorzien van een 180 pk Lycoming O/360/A1LD motor welke werd aangeduid als de Wassmer Wa-54 Atlantic. Hiervan werden 55 exemplaren afgeleverd.

F-GAIQ Wassmer Wa-81 Piranha is een kleinere, drie zits uitvoering van de WA-50 op bezoek bij de RSA Rallye op Brienne-le-Chateau.                                                                                (Wim Zwakhals, Brienne , 3 augustus 1980)

Na de studie van een model met een T-staart, aangeduid als de Wassmer Wa-70, werden de ervaringen opgedaan met kunststof verder uitgewerkt in het ontwerp van de Wassmer Wa-80 Piranha. De ontwerpers zochten hierbij de uiterst balans op tussen de mogelijkheden van de sterkte van composiet en het hierbij de installeren vermogen, Het ontwerp van de Wa-80 werd daarbij een kleinere versie van de Wa-50, voorzien van een 100 pk Rolss-Royce Continental 0-200A motor en maakte in november 1975, als de F-WVKR, zijn eerste vlucht. Van de tweezits  Wa-80 Piranha werden er zes stuks gebouwd, al snel werd een extra stoel ingebouwd en deze drie-zitter werd aangeduid als de Wassmer Wa-81 Piranha. Op dat moment was de markt voor composiet vliegtuigen in Duitsland veel groter dan in Frankrijk waardoor een groot aantal bestellingen door Duitse opdrachtgevers werd geplaatst. Het type blijft echter zeldzaam want van dit type werden er slechts 18 exemplaren gebouwd.

456-LM was een van de Cerva CE-43 Guepards geleverd aan de Franse Luchtmacht                        (Wim Zwakhals, Brienne, 28 juli 1984)

In 1971 werd een geheel metalen uitvoering van de Wa-40/21 Prestige gebouwd, welke op 18 mei 1971 als de F-WSNU zijn eerste vlucht maakte. Het toestel had een iets gewijzigde staart ten opzichte van zijn voorganger maar werd voorzien van dezelfde motor, een 250 pk Lycoming IO-540. Dit geheel metalen vliegtuig werd door Wassmer samen met Siren SA ontworpen en voor de bouw werd een nieuwe maatschappij opgericht onder de naam Consortium Europeen de Realisation et de Vantes d'Avions, kortweg CERVA, en ontving de aanduiding CERVA CE-43 Guepard. Voor de CE-43 werd al snel een bestelling ontvangen voor 18 stuks van de Franse Luchtmacht en in eind 1976 werden 43 toestellen aan klanten afgeleverd. Een verder ontwikkeling was de CERVA CE-44 Cougar, een zespersoons versie vorzien van en 285 pk Continental 285CV motor. Het prototype F-WXCE maakte in mei 1975 daarbij zijn eerste vlucht, maar werd niet in productie genomen. Op de tekentafel werd gewerkt aan de verder uitwerking van de CE-43 in de CE-45 Leopard.

In 1977 raakte Wassmer in financiele moeilijkheden en werd in september 1977 failliet verklaard. met de val van Wassmer werd ook direct CERVA betrokken waarbij alle activiteiten werden gestaakt. Op 1 februari 1978 werd een nieuwe firma opgericht, Issoire Aviation, welke onder leiding van Siren, de productie van de Wassmer vliegtuigen zou hervatten. Echter een daadwerkelijk productie werd niet gestart. Issoire Aviation zou zich toeleggen op de bouw van zweefvliegtuigen en de ondersteuning van Wassmer en CERVA vlietuigen.  

F-WXCE is het prototype van de zes-persoons uitvoering aangeduid als de Cerva CE-44 Cougar                 (Wim Zwakhals, St.Cyr, 20 juli 1976)

Technische gegevens van de verschillende geproduceerde types

Wellicht de enige opname van de Wassmer Wa-40 Super IV PH-TAK die gemaakt is                        (collectie Henk Wadman)

Wassmers in het Nederlandse register

Twee Wassmers werden in Nederland ingeschreven. De PH-PUT was daarbij de eerste. Dit was een Wassmer Wa-40 Super IV met c/n 47 welk op 26 juni 1962 werd ingeschreven op naam van J.Tak uit Arnhem. Op 12 december 1978 werd het toestel uitgeschreven waarbij het verkocht werd in Belgie als de OO-PLR. Op 6 november 1972 werd een tweede Wasmer Wa-40 Super IV ingeschreven als de PH-TAK, dit was c/n 78 ex SE-CWI. Dit toestel werd eveneens ingeschreven op naam van J.Tak, echter de inschrijving was van korte duur. Al na twee dagen werd de inschrijving doorgehaald waarbij het toestel vertrok naar Duitsland als de D-EEPB.

bronnen: Flight International, Airlife's General Information, Herman Dekker/Nederlands Luchtvaart register., archief Airnieuws.

Wim Zwakhals, augustus 2013